Ekranlarda bir program türü tuttu mu diğer kanallar işin çılkını çıkarıyorlar. Farklı farklı formatlarla seyircinin karşısına çıkıyorlar. Başlangıç şekli belki iyi niyetliydi, güzeldi ama gitgide bozulan bir tarz var. Bu tarz programları seyretmem ev halkının izlediği sıralarda üç beş dakika bakmışlığım olmuştur. Dayanamayıp kanal değiştirmişimdir ve hane halkına da izlememeleri gerektiğini salık vermişimdir. Gelinlerden sonra şimdi kaynanalar da devreye girdi, onların bir kısmı bile edep, nezaket, misafirperverlik, ikrama teşekkür gibi.. güzel hasletleri bilmiyorlar, bu değerlerden uzaklar. Yemekten çok laf sokma, haksız eleştiri, küfran-ı nimet (Allah’ın verdiği nimetlere nankörlük etmek) gibi.. olumsuz özellikleri barındırıyorlar.
Ekmek, yemek nimettir. Beğenmemek Allah’ın verdiği nimetlere nankörlüktür. Sizin o beğenmediğiniz; iğrenç! ne kadar kötü! bu yenir mi! dediğiniz yemekleri hatta daha azını ve maliyeten çok daha düşüklerini bulamadığından; Afrika’da, Yemen’de .. milyonlarca insan açlıktan ölüyor veya bu tehlikeyle karşı karşıya.
Ev sahibi özene bezene yemek hazırlıyor, masasına oturup güzel güzel yemekleri yiyorlar, teşekkür yerine olmadık eleştirilerde bulunuyorlar. Herşeyden önce masasına oturduğun ev sahibine teşekkür edeceksin, eleştireceksen de laf olsun diye değil, daha iyi olması için önerilerde bulunarak yapacaksın. Bizim örfümüzde,kültürümüzde bu tarz bir densizlik yok. Yemek yediğin yere saygı duyacaksın müptezel ifadelerle o güzelim sofraları kirletmeyeceksiniz. Tabii bu programların birçoğu ithal olunca bizim kültürümüzden esintiler göstermemesi son derece normal ama bizim insanımız da buna alet olmamalı. Maalesef bu programlar reyting ölçümlerinde üst sıralarda gözüküyorlar. Bu da yapımcıları cesaretlendiriyor. Ne kadar çok kavga! veya ağız dalaşı o kadar reyting. Değer kaynağı reyting! olunca müptezelliklerin ardı arkası kesilmiyor.
Böyle programlarla insanların ruh yapısı bozuluyor, daha kavgacı, saldırgan tipler ortaya çıkıyor. Bu programlarla öne çıkmış birisi, papağanı öldürdüğü videoyla sağlıksız ruh yapısını açık bir şekilde ortaya koydu.
Bizde nimet çok değerlidir. Ekmek düştüğünde bile kaldırır, öpüp başımızın üstüne koyar ve nimete saygımızı gösteririz. Ekmek, yemek israf edilmemelidir. Bu tarz programlar israfı da teşvik ediyor. Günde ortalama 12 milyon ekmek çöpe atılıyor. 12 milyon ekmekle oniki milyon kişi hatta daha fazlası bir öğün doyar. İsraf edilen yemeklerin haddi hesabı yok. İsrafın sonu o nimetten mahrumiyettir. Peygamber Efendimiz (s.a.v.) ; ekmek bir beldeden gittiği! zaman bir daha o beldeye dönmez diyor. Allah muhafaza bu israfların sonu böyle acı bir sonucu da doğurabilir. Ekmeğimizin, yemeğimizin kıymetini bilelim, Allah’ın verdiği nimetlere şükretmesini bilelim, küfran-ı nimette bulunmayalım. Yemek seçme gibi.. basitlikleri gerçekleştirmeyelim. Empati yapalım, ekmek, yemek bulamayan insanları düşünelim.
Yukarıda saydığımız bu olumsuzlukların en önemli sebeplerinden birisi de, maalesef bahsettiğimiz bazı müptezel yemek programları. Ekranların izleyici üzerinde tesir gücü çok yüksek. Okumakla, yazmakla değil seyretmekle bazı şeyleri kendimize örnek alıyoruz. Seçici olmadan, doğruyla yanlışı ayırt etmeden olduğu gibi hayata yansettiriyoruz bazı olayları. Olumsuz tipler özellikle gençler için idol oluyor. Onlar ne yapsa doğrudur anlayışı hakim olabiliyor.
Yörelerimizi, yerel yemekleri tanıtan seviyeli yemek programları da var, bunları takdirle karşılıyoruz. Yapanların ellerine sağlık denilen, teşekkür edilen, olumsuz ifadeler kullanılmayan yemek programları faydalıdır. Kimseye laf sokulmaz, küfran-ı nimette bulunulmaz ve o yöreler teşvik edilir, izleyicinin nazarına verilir. İç turizme de katkısı büyüktür. Sevgili Turgay Başyayla’nın programı buna bir örnektir.
Olacaksa yemek programları böyle olmalı yoksa horoz-tavuk dövüşüne! benzer programlar faydadan çok zarar verir. Hiç faydası olduğuna da inanmıyorum. Bir de birbirlerine puan veriyorlar. 2,3,4 notları da çok düşük . Ben de bu puancılara, bu müptezel programların hazırlayıcılarına sağduyulu kesim adına bir eğitimci olarak müsaadenizle puan vereyim:
OTURUN YERİNİZE, SIFIR!
Lokman ÖZKUL
Eğitimci-Yazar
lokmanozkul@gmail.com