Kadınlar Pazarının arkasındaki açık alanda, arka caddenin kenarında tek başına kalmış, Kültür Bakanlığından korunması gerekli olan tescilli küçük bir yapı var… Bilemiyorum, kaçımızın dikkatini çekti, burada ne var diye düşündü kaçımız…
Benim daha yeni dikkatimi çekti, yeni öğrendim, Afyonkarahisar’ı iyi tanıdığını iddia eden, 2 yaşından beri bu şehirde yaşayan birisi olarak, bu tarihi yapıyı yeni görmem, tanımam, kabul ediyorum benim hatam, hem de büyük bir hata...
Şimdi bu hatayı telafi etmek için kaleme alıyorum…
Bu küçük, yalnız kalmış tarihi, manevi önemi büyük yapı Germiyanoğlu Süleyman Şah Hazretlerinin Türbesi…
Evet, benim açımdan ve belki bilmeyenler açısından şaşırtıcı bir bilgi; Germiyanoğlu Süleyman Şah’ın türbesi Afyonkarahisar'da, dibimizde, şehrin göbeğinde, Kadınlar Pazarının arkasında, Türbe Camiine çıkılan yol üzerinde…
Peki, burada medfun bulunan ya da bulunduğu düşünülen Germiyanoğlu Süleyman Şah kimdir?..
Germiyanoğulları Devletinden başlayalım…
Germiyanoğulları Beyliği, 1278 yılında Kütahya merkezli olarak kurulmuş bir beyliktir. Beyliğin kurucusu I. Yakup Bey, başkenti ise Kütahya'dır. Beyliğin sınırları zamanla genişlemiş ve Aydın, Denizli, Manisa, Bursa, Bilecik, Kütahya, Afyonkarahisar, Uşak, Simav, Emet, Kula ve Salihli gibi şehirleri kapsamış…
Sonrasında, Germiyanoğulları toprakları Osmanlı Devletine geçiyor…
Nasıl mı?.. Şöyle:
Germiyanoğlu Süleyman Şah, babası Mehmed Bey'in vefatı üzerine Germiyan hükümdarı olmuş. Süleyman Şah, bazı nedenlerden dolayı kızı Devlet Şah Hatun'u I. Murad'ın oğlu Yıldırım Bayezid ile evlendirmiş ve kızının çeyizi olmak üzere Kütahya, Tavşanlı, Simav ve Eğrigöz dolaylarını Osmanlılar'a bırakmış. Böylece büyük fedakârlıklarla dostluk ilişkisi kurmaya çalışan Süleyman Şah, kendisi Kula'ya çekilmiş. Yıldırım Bayezid ise Kütahya valiliğine getirilmiştir.
Süleyman Şah daha sonra, devletinin merkezini Karahisar’a taşımış, idareyi oğlu Yakup Bey’e terk ederek kendisi Kula’daki malikanesine çekilip münzevi bir hayat yaşamakta iken 1387 yılında vefat etmiş. Bir iddiaya göre, türbesi de Kula’da olup, zevcesi Mutahhara Hatun ile beraber yatmaktadır.
Bazı kaynaklara göre ise, Germiyanoğlu Süleyman Şah’ın, ömrünün son yıllarını Karahisar’da geçirdiği ve türbesinin Afyonkarahisar’da olduğu yönünde…
Hasılı, Germiyanoğlu Süleyman Şah, önemli bir Türk devlet adamı, tasavvufi yönü olan bir kişi.
Mevlana Celaleddin Rumi hazretleri’nin oğlu Sultan Veled’in kızı Mutahhara hatunla evlenerek bundan dünyaya gelen Devlet Hatun isimli kızını Osmanlı Padişahlarından Yıldırım Beyazıt ile evlendirmiş.
Afyonkarahisar’da bulunan Germiyanoğlu Süleyman Bey Türbesi, Kültür Bakanlığı verilerine göre 1386 yılında Sahipata Oğulları Beyliği döneminde yapılmış. Kaynaklarda, Süleyman Şah'ın 1387’de vefat ettiği belirtiliyor. Öyleyse bu türbenin gerçekliği, değeri büyük denilebilir.
Türbe sandukasının altında yazılan kısa yazıda şunlar denilmiş: Germiyan Oğullarından Süleyman Şah Çelebi T. 789 (H) yazılıdır. Süleyman Şah, Germiyan Devletinin beyidir. 14.yy da yaşamış ve H. 789 (M.1384) de Afyon da ölmüş ve bugünkü yere gömülmüştür. Mevlananın torunu Mutahhara ile evlenmiş olup Yıldırım Bayezit ile kızını (Devlet Hatunu) evlendirmiştir...
Germiyanoğlu Süleyman Şah, Türk tarihinde yeri olan önemli bir şahsiyet. Kula’da bulunan türbesine verilen değerle Afyonkarahisar’da bulunan türbesine verilen değer maalesef karşılaştırma yapılamayacak derecede.
Afyonkarahisar, kadim bir Anadolu şehri. Neresine bakarsanız tarih, kültür ve sanat fışkırıyor. Bazı değerlerimizi, eserlerimizi, yapılarımız da maalesef ihmal ediyoruz. Sanırım, Süleyman Şah hazretlerinin türbesi de bunlardan birisi.
Bedesten karşısında bulunan Kadınlar Pazarı, Eski Afyonkarahisar’ın marka değerlerinden birisi, tanımayan, gitmeyen, orada işi düşmeyen yoktur. 1930’lu yıllarda inşa edilmiş, yeni sayılır ama tam bir tarihi eser formatında…Acaba Kadınlar Pazarıyla bitişik olan Süleyman Şah Türbesi de bu kapsamda yeniden düzenlenip Afyonkarahisar’a, yaşayan tarihimize kültür ve turizmimize, farklı bir projeyle kazandırılabilir mi?..
Ama yapılması gereken ilk iş, Süleyman Şah Türbesini halkımıza anlatma, tanıtmak ve türbeye Süleyman Şah Hazretlerine yakışır bir duruma getirmek ve tarihi mirasımız olarak yaşayan tarihimize kazandırmak…
Bu arada, Kültür Bakanlığından koruma tescili bulunan bu yapının bakımı, korunması Afyonkarahisar Belediyesi tarafından sağlanıyor. Belediye Başkanımız Burcu Köksal ve Belediyemizin Kültür Şubesi Müdürlüğü bu çağrıma kayıtsız kalmayacaktır diye umut ediyorum...
Allah’a emanet…
idrisozek@gmail.com