Şuhut Bezi, Salar Başbezi ve Afyon Önücek Türkiye Dokuma Envanteri Listesine Alındı
Afyonkarahisar’ın kültürel mirasını yansıtan ve uzun yıllardır yöresel el sanatları arasında önemli bir yere sahip olan geleneksel dokuma ürünleri, Türkiye Dokuma Atlası Projesi kapsamında artık resmi envantere dahil edilecek. Şuhut Bezi, Salar Başbezi ve Afyon Önücek (önlük), Türkiye’nin dokuma envanterine alınarak, bu değerli kültürel mirasların korunması ve gelecek nesillere aktarılması sağlanacak.
Vali Yiğitbaşı’nın Öncülüğünde Gelişen Süreç
Afyonkarahisar Valisi Doç. Dr. Kübra Güran Yiğitbaşı, geçtiğimiz yıl mart ayında Salar Beldesi’ni ziyaret ederek, burada kadınlara yönelik “Hayat Boyu Öğrenen Mahalle Projesi” kapsamında düzenlenen giyim ve nakış kursuna katılmıştı. Ziyaret sırasında, yaklaşık 200 yıllık bir geleneğin ürünü olan ve hala kullanımı süren yöresel baş örtüsü olan Salar Başbezi'ni inceleyerek, bu önemli kültürel değerin korunması için çalışmalara başlamıştı. Vali Yiğitbaşı, Türkiye Dokuma Atlası Projesi çerçevesinde, Şuhut Bezi, Salar Başbezi ve Afyon Önücek’in dokuma envanterine kazandırılması için yoğun bir çaba harcadı.
Yapılan çalışmalar ve başvurular sonucunda, Türkiye Dokuma Atlası Projesi kapsamında Şuhut Bezi, Salar Başbezi ve Afyon Önücek resmi dokuma envanterine alındı. Bu adım, Afyonkarahisar’ın geleneksel el sanatlarını tanıtmak ve gelecek nesillere aktarılmasını sağlamak adına büyük bir önem taşıyor.
Şuhut Bezi ve Salar Başbezi’nin Özellikleri
Şuhut Bezi, geçmişte Şuhut ilçesinde üretilen, atkı ve çözgüsü pamuk ve keten ipliklerinden dokunan ve kadın baş örtüsü olarak kullanılan geleneksel bir üründür. Bu dokumanın tasarımında, iki ucu işlemeli olan ve ince çizgilerle süslenen kenarlarıyla dikkat çeker. Şuhut Bezi’nin eni 46 cm, boyu ise 1.75 m olup, saçakları da yaklaşık 5 cm uzunluğundadır. Pamuk ipliği kullanılarak yapılan dokumada, meander bezeme tekniğiyle ince süslemeler de yer alır. Ayrıca, iki parça halinde dokunmuş bu örtü, çırpma el dikişiyle birleştirilmiştir.
Salar Başbezi, bölge halkı tarafından kadınlar için baş örtüsü olarak kullanılır ve Şuhut Bezi ile benzer özellikler taşır. Bu baş örtüsünün geleneksel yapısı, onu benzersiz kılar ve yöre halkı için kültürel bir sembol haline gelmiştir.
Afyon Önücek: Kadınların Geleneksel Önlüğü
Afyon Önücek (Önlük) ise, özellikle kadınların günlük yaşamlarında kullandığı geleneksel bir giysi olarak öne çıkmaktadır. Dokuma materyali olarak doğal pamuk kullanılarak, atkısı kırmızı pamuk ipliği ile örülmüş olan bu örtü, üzerine lacivert çizgiler ve çeşitli renklerle işlenmiş motiflere sahiptir. Önücek’in eni 39.5 cm, boyu ise 5081 cm olup, kenarlarında lacivert ve doğal pamuk ipliklerinden yapılmış püsküllerle süslenmiştir. Önücek, hem geleneksel el işçiliği hem de estetik açıdan büyük bir değere sahiptir.
Önlüğün dokumasında kullanılan el brokarı teknikleri, Afyonkarahisar’ın el sanatlarındaki zenginliği ve zanaatkarlık geleneğini yansıtır. Ayrıca, kenar suyu üzerine işlenen balık sırtı sarma ve pul işi detayları, bu dokumanın ne kadar zarif ve özenli bir şekilde yapıldığını gösterir. Afyon Önücek, yerel kültürün ve geleneklerin simgesi haline gelmiş, hala günlük yaşamda kadınlar tarafından tercih edilen bir giysi olma özelliğini korumaktadır.
Geleneksel El Sanatlarının Korunması ve Tanıtımı
Bu yöresel ürünlerin Türkiye Dokuma Envanteri’ne dahil edilmesi, hem Afyonkarahisar’ın hem de Türkiye’nin kültürel mirasının korunmasına katkı sağlamak amacıyla atılmış önemli bir adımdır. Vali Yiğitbaşı’nın öncülüğünde yapılan çalışmalar, yerel geleneklerin yaşatılmasına olanak tanırken, aynı zamanda bu değerlerin tüm Türkiye'ye tanıtılmasına da zemin hazırlamaktadır. Bu adımlar, Afyonkarahisar’daki dokuma ve el sanatları sektörünün gelişimine katkı sağlayacak ve bölgeye olan ilgiyi artıracaktır.
Türkiye Dokuma Atlası Projesi, geleneksel Türk dokuma sanatlarının envanterinin oluşturulması ve korunması amacıyla başlatılmış bir projedir. Bu projeyle, yerel halkın kültürel mirası, hem ulusal hem de uluslararası alanda tanıtılmakta ve gelecek nesillere aktarılmaktadır.
