Afyonkarahisar'da Teknolojiye Meydan Okuyan Adam: 60 Yıldır Demir Döven Osman Sivrikaya'nın Hikayesi
Afyonkarahisar'da, 6 yaşında başladığı sıcak demircilik mesleğini 60 yıldır sürdüren 66 yaşındaki Osman Sivrikaya, geleneksel yöntemlerle bu mesleği yaşatmaya çalışıyor. Teknolojinin hızla gelişmesine rağmen, Sivrikaya, kömür ocağında ısıttığı demiri örs üzerinde döverek, balta, keski, murç, bıçak, orak ve çapa gibi tarım aletlerini tamamen el emeğiyle üretiyor. Bu meslek, günümüzde giderek azalmasına rağmen, Osman Usta’nın kararlı çabalarıyla ayakta durmaya devam ediyor.
Bir Yüzyıla Yakın Bir Meslek Yaşantısı
Osman Sivrikaya, mesleğe 6 yaşında, babasının yanında çırak olarak adım attı. Babasının öğrettiği geleneksel usullerle sıcak demircilik yapan Sivrikaya, 60 yıl boyunca mesleğini büyük bir aşkla devam ettirdi. Afyonkarahisar’ın Yeni Sanayi Sitesinde kendi işyerinde çalışan Osman Usta, her biri özel işçilik gerektiren tarım aletlerini üretmeye devam ediyor. Sıcak demircilik ustalığının zor ve zahmetli bir iş olduğunu belirten Sivrikaya, geçmişte demircilik mesleğine olan ilginin çok fazla olduğunu, ancak günümüzde bu mesleğin giderek yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu ifade ediyor.
Meslek Zorlanıyor, Çırak Yetişmiyor
60 yıl önce, demirciliğin oldukça gözde bir meslek olduğunu ve Afyonkarahisar'da yüzlerce demirci ustasının bulunduğunu söyleyen Osman Sivrikaya, o dönemde yoğun talep aldıklarını belirtiyor. Fakat günümüzde, modern tarım makinelerinin yaygınlaşması ve teknolojiyle gelişen yeni yöntemler, sıcak demircilik mesleğinin gerilemesine neden olmuş. Osman Usta, "Eskiden el sanatlarına çok önem verilirdi, tarlalar öküzlerle sürülür, pulluklar demircilerin ellerinden çıkardı. Şimdi ise traktörler ve makineler işleri büyük ölçüde devraldı. Bizim işimiz de azalıyor" diyor.
Sivrikaya, mesleğin geleceği için en büyük sorunun çırak bulunamaması olduğunu ifade ediyor. "İki oğlum da başka mesleklerde çalışıyor. Bu mesleği ben sürdürüyorum, ama çırak yetişmediği için sıcak demircilik bitmek üzere" diyor. Özellikle gençlerin geleneksel zanaatlara ilgi göstermemesi, mesleğin son nesilleri arasında yer alan Osman Usta'nın umudunu zayıflatıyor.
Sıcak Demircilik Geçmişte ve Bugün
Günümüzde, sıcak demircilik mesleği, tarım aletleri üretimiyle sınırlı kalmış olsa da, bu meslek hâlâ değerini koruyor. Osman Sivrikaya, "Sıcak demirciliğin geçerliliği hiçbir zaman bitmez. Küçük tarım aletlerine olan talep devam ettikçe bu meslek de yaşar, ancak biz son nesilleriz" diyerek, mesleğinin geleceği hakkında karamsar bir tablo çiziyor.
Kapanan Çıraklık Yolu
Sivrikaya'nın mesleği sürdürme çabalarına rağmen, sıcak demircilik sanatını geleceğe taşımak giderek zorlaşıyor. Afyonkarahisar'daki sanayide yalnızca 3-4 usta kaldığını belirten Osman Usta, mesleğe olan ilgisizlik ve çırak yetişmeme sorununa dikkat çekiyor. "Eskiden çok sayıda demirci vardı, şimdi ise birkaç kişi kaldık. Gençlerin bu mesleği öğrenmeye ilgisi yok. Sanayide sıcak demircilik yapan birkaç ustamız kaldı, meslek neredeyse yok oldu" diyerek, bu değerli zanaatın kaybolma noktasına geldiğini belirtiyor.
Osman Sivrikaya'nın hikayesi, geleneksel zanaatların ne kadar değerli olduğunu, ancak teknolojinin ve değişen zamanın etkisiyle nasıl yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kaldığını gösteriyor. Sivrikaya, mesleğini sürdürmeye devam etse de, mesleğe olan ilgisizlik ve çırak yetişmeme problemi, geleneksel el sanatlarının ve zanaatlerin geleceği için ciddi bir tehdit oluşturuyor. Osman Usta'nın çabaları, hem kendi ailesinin mirasını yaşatmak hem de bu mesleği geleceğe taşımak adına önemli bir örnek teşkil etmektedir.
