Afyonkarahisar Eğitim Akademisinden Doktor Pedagog Emrah Şenbabaoğlu ve Psikolojik Danışman/Eğitim Danışmanı Emine Karşıyaka ailelere Eğitim Danışmanlığıyla alakalı bilgilendirmeler yapıyor..
GELECEĞİNİZİ İNŞA EDERKEN: PROFESYONEL EĞİTİM DANIŞMANLIĞI MI, KOÇLUK TUZAKLARI MI?
Eğitim, bireylerin geleceğini şekillendiren en önemli süreçlerden biridir. Bu süreçte doğru yönlendirilmek, bilinçli kararlar almak, uygun hedefler belirlemek hem akademik hem de kariyer hayatında büyük bir fark yaratır. Artı olarak bu süreçte öğrencilere ve ailelere rehberlik eden profesyonellerin kalitesi de oldukça önemlidir. İşte bu noktada eğitim danışmanlığı devreye girer. Eğitim danışmanlığı bireylerin kendilerini tanımaları, ilgi yeteneklerini keşfetmeleri ve bu yönde potansiyellerini en iyi şekilde kullanarak kendilerine en uygun bölüm, alan, meslek seçimlerini yapmaları ve hedeflerine ulaşmalarında rehberlik eden bir süreçtir. Ve aslında bu süreçte sadece akademik başarıya odaklanmaktan ziyade, öğrencinin bütünsel gelişimi desteklenir.
Koçluk Furyası
Son yıllarda ülkemizde "Koçluk" adı altında yaygınlaşan ve eğitim danışmanlığının yerini almaya çalışan bir uygulama ortaya çıkmıştır. Bu uygulama birçok aile tarafından cazip görülmekte ve hızla yaygınlaşmaktadır. Bu kavramın eğitim danışmanlığıyla karıştırılması ise yaygın bir sorun haline gelmiştir. İşte tam burada dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta vardır: "Öğrenci koçu, Eğitim koçu, YKS koçu, LGS koçu, sınav koçu vb." farklı isimler altında sunulsa da bu hizmetler, çoğu zaman yetersiz eğitim almış kişiler tarafından verilmektedir. Bu kişiler, gerekli akademik altyapıya ve mesleki yeterliliğe sahip olmadıkları halde, öğrencilere rehberlik etmeye çalışmaktadır. Bu durum, hem öğrencilerin eğitim süreçlerini olumsuz etkilemekte hem de yanlış yönlendirmeler sonucunda öğrencinin geleceği hususunda ciddi sonuçlara yol açabilmektedir.
Koçluklar Neden Eğitim Danışmanlığının Yerini Tutamaz?
Eğitim danışmanları, uzun yıllar boyunca alanlarında uzmanlaşmış kişilerdir. Psikoloji ve PDR gibi bölümlerden mezun olan bu profesyoneller, öğrencilere sadece akademik değil, aynı zamanda psikolojik destek de sağlayabilirler ve bu konuda tüm yeterliliklere sahiptirler. Ancak "Koçluklar" çoğu zaman bu tür bir eğitimden yoksun olarak çalışırlar ve sadece yüzeysel bilgiye sahip olabilirler. Koçluk adı alında çalışan birçok kişi bahsi geçen bölümler haricindeki bölümlerden mezun olan ve sertifika eğitimleriyle bu işi yürüten kişilerdir. Ancak alınan sertifika eğitimleri ile Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik (PDR) ve Psikoloji bölümlerinin lisans eğitimleri denk değildir. Ayrıca üniversite veya özel kurumların verdiği Eğitim danışmanlığı eğitimleri, az önce belirtilen bölüm mezunlarının, kendilerini o alanda geliştirmeleri için verilmektedir. Sonuç olarak eğitim danışmanlığı eğitimi alınarak (bölüm harici mezunlar için) bu iş yapılamaz, yapılsa bile yapılan iş sağlıklı olmamakla birlikte yetersiz bilgiyle yapılan yönlendirmeler, öğrencilerin yanlış kararlar almasına neden olabilir. Bu, öğrencinin akademik başarısızlığına, zaman ve para kaybına, hatta gelecekteki kariyer hedeflerinden sapmasına yol açabilir.
Profesyonel destek: Eğitim danışmanlığı
Eğitim danışmanlığı, derin bir bilgi birikimi ve profesyonel bir yaklaşımla yapılması gereken bir meslektir. Bu nedenle, eğitim danışmanlarının Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik (PDR) veya Psikoloji gibi alanlarda eğitim almış, bu konularda uzmanlaşmış kişiler olması son derece önemlidir. Eğitim danışmanlığı, sadece bilgi vermekle sınırlı olmayan, aynı zamanda öğrencilerin psikolojik ve duygusal durumlarını da göz önünde bulunduran bir süreçtir. Bu nedenle, bu mesleği yapan kişilerin yalnızca akademik bilgiyi değil, aynı zamanda psikolojik destek ve rehberlik becerilerini de kullanabilmeleri gereklidir.
Detaylı olarak eğitim danışmanlığı sürecinden bahsedecek olursak; eğitim danışmanlığında bireye özgü bir yaklaşım benimsenir. Her öğrencinin öğrenme tarzı, ilgi alanları ve hedefleri farklıdır. Eğitim danışmanları, bu farklılıkları göz önünde bulundurarak kişiye özel rehberlik sağlar. Bunun için süreç içerisinde kişiye özel ders programları, soru çözüm ve konu takipleri, deneme analizleri yapılır. Bu sayede öğrenci, kendine en uygun eğitim yolunu seçebilir ve potansiyelini en üst düzeye çıkarabilir. Aynı zamanda bu süreçte eğitim danışmanları öğrenciye stres-kaygı yönetimi, zaman yönetimi, öz disiplini geliştirme becerileri, dikkat ve odaklanma gücünü artırma, motivasyon konularında destek olarak daha verimli çalışma ve sınav kaygılarını kontrol altına alma konusunda öğrenciyi teşvik ederler. Yine tüm bunlara ek olarak eğitim danışmanları öğrencide psikolojik açıdan var olan problemlerin (özel öğrenme güçlüğü, DEHB, okul fobisi, okul reddi, özgüven eksikliği, davranış bozuklukları, akran zorbalığına maruz kalma vb.) erken tanı, değerlendirme veya müdahalesi konusunda tam yeterliliğe sahiptir. Gerekli değerlendirmeler sonucunda eğitim danışmanı öğrenci ile bu konuda seanslar yapabilir ya da öğrenciyi bu konuda daha uzman kişilere sevk edebilir.
Son olarak eğitim danışmanları öğrencilerin gelecek planlaması konusunda uzun vadeli hedeflerini belirmelerinde yardımcı olur. Kariyer planlaması, üniversite seçimi ve akademik yol haritası gibi konularda rehberlik ederek, öğrencilerin geleceklerini sağlam temeller üzerine inşa etmelerini sağlarlar. Bu süreçte eğitim olanakları, burslar, sınav sistemleri ve daha birçok konuda öğrenci ve aileye bilgiler verir.
Aile demişken bu süreç her ne kadar öğrenci odaklı olsa da aslında aileyi de içine alan bütüncül bir çalışmadır. Eğitim danışmanlığı sürecinde hem akademik başarı için hem de öğrencinin kişisel gelişimi için aile ve eğitim danışmanı iş birliğinde çalışmalar yapılır. Anne babadan gelen desteğin doğru ve verimli bir şekilde çocuğa aktarılması konusunda, anne babanın çocuklarının geleceği hakkında duydukları kaygı hakkında, öğrencinin akademik ve kişisel gelişimi hakkında aylık-haftalık görüşmeler yapılarak ebeveyn-çocuk arasındaki ilişki de düzenlenmiş olur. Bu görüşmelerde eğitim danışmanı tarafından aileye eğitim süreçlerinde yapmaları ve yapmamaları gereken şeyler hakkında tavsiyeler verilir. Benim bu görüşmelerde verdiğim tavsiyelerden bazıları ise şöyle:
Anne babalar genellikle çocuklarının eğitimi, akademik hayatı üzerinde çok fazla kaygılı olabiliyorlar. Özellikle sınav döneminde olan çocukların ailelerinde bu çok görülen bir durum. Eğer bu durumu yaşıyorsanız sizlere tavsiyem en kısa sürede bu konu hakkında çocuğunuzdan bağımsız olarak kaygı/stres yönetimi çalışmaları yapmanız ya da bir uzmandan yardım almanız olacak. Çünkü kendi stres seviyenizi yönetmek, çocuğunuzun da bu süreci daha rahat atlatmasına yardımcı olacaktır. Bu süreçte sakin, sabırlı ve destekleyici bir tutum sergilemeyi ihmal etmeyin.
Bir diğer tavsiyem ailelerin çocuklarına destek olurken olumsuz cümleler kurması ya da başka çocuklarla başarılarını kıyaslaması üzerine olacak. Çoğu zaman anne babalar çocuklarını hırslandırmak için “Sen yapamazsın” gibi olumsuz cümleler kuruyor ya da “Komşunun çocuğu senden daha iyi” diyerek kıyas yoluna gidiyor. Ancak bu tarz söylemler çok az çocukta işe yarar belki de bir elin parmağını geçmez. Bu sebeple eğer çocuğunuza destek olmak istiyorsanız onu olumlu cümlelerle, taktir edici, ödüllendirici, motive edici davranışlarla yapmalısınız. Eğer varsa hatalarını veya eksiklerini yapıcı bir şekilde ele almalısınız. Eleştirilerinizin onu motive edici ve geliştirici olmasına özen göstermeli ve olumsuz eleştirilerden kaçınmalısınız.
Ayrıca akademik süreçte de sınav dönemlerinde de ailelerin çocuklar üzerindeki başarı beklentisi ne kadar yüksek olursa çocuğun stres seviyesi de aynı oranda yükseliyor. Bu sebeple tavsiyem süreç boyunca çocuklarınızı motive edeyim derken aşırı baskı yapmamaya özen göstermenizdir.
Son olarak şunu ekleyeceğim: Eğitim sürecinde de olsa sınav sürecinde de olsa çocuklarınızın sadece akademik başarısına odaklanmayın. Çünkü bazen anne babalar çocukları etkilememesi için eve misafir almama, sosyal etkinlikleri kısıtlama, öğün yemeklerini çocuğun masasına getirme gibi abartı davranışlarda bulunabiliyor. Bu tarz aşırı davranışlardan kaçının. Bunun yerine çocuğunuzun sosyal, duygusal ve fiziksel gelişimini de desteklemeye de özen gösterin. Spor, sanat ve sosyal etkinliklere katılımını teşvik edin. Birlikte aile etkinlikleri, aile toplantıları yapın. Dengeli bir yaşam tarzı, çocuğunuzun genel mutluluğunu ve akademik performansını olumlu yönde etkileyecektir.
Geleceği Birlikte İnşa Edelim: Bilinçli Aileler ve Profesyonel Destek
Eğitim danışmanlığı, uzmanlık gerektiren ve öğrencilerin geleceğini şekillendiren önemli bir meslektir. Bu mesleği icra eden kişilerin, alanlarında uzmanlaşmış, donanımlı ve deneyimli olmaları gerekir. Öğrencilerin ve ailelerin, eğitim danışmanlığı hizmeti alırken bu gerçeği göz önünde bulundurmaları son derece önemlidir. Öğrenci koçluğu, eğitim koçluğu gibi daha işin isminin bile net olmadığı popüler ama yanıltıcı mesleklerin cazibesine kapılmak, geri dönülmesi zor hatalara yol açabilir. Bu nedenle, eğitim sürecinde profesyonel ve güvenilir bir destek almak isteyenlerin, başarıya ulaşmada doğru kişileri tercih etmeleri büyük önem taşır.
Bunun yanında eğitim süreci, sadece öğrencilerin değil ailelerin de aktif katılımını gerektiren bir yolculuktur. Bu yolculukta başarıya ulaşmadaki en büyük etken çocuğun yanında yer alan bilinçli bir aile ve profesyonel destektir. Eğitim danışmanlığı ile birlikte çocuklarınıza güçlü bir gelecek inşa edebilirsiniz.
